Κλιματική Αλλαγή - TSITSOS Clima

ιστορικά, έχουν επέλθει κλιματικές μεταβολές οι οποίες και σηματοδότησαν ολόκληρες χρονικές περιόδους χιλιάδων ετών. Το σύγχρονο κλίμα, αυτό που εμείς θεωρούμε φυσιολογικό, υφίσταται στον πλανήτη μας τα τελευταία 7.000 χρόνια.

Ποια η διαφορά μεταξύ κλίματος και καιρού;

Κάνοντας συζήτηση για κλιματική αλλαγή δεν εννοούμαι απλώς ότι παρατηρείται μια μεταβολή στα καιρικά φαινόμενα της τελευταίας πενταετίας ή και λιγότερο. Η διαφορά του καιρού με το κλίμα είναι η διάρκεια, δλδ. ο παράγοντας «χρόνος».  Κλίμα είναι με απλά λόγια ο μέσος καιρός μια περιοχής για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, συχνά ορισμένο στα 30 έτη.

Γιατί αλλάζει το κλίμα της Γης;

Η θερμοκρασία της Γης εξαρτάται από το ενεργειακό ισοζύγιο μεταξύ της ηλιακής εισερχόμενης ενέργειας στο πλανητικό μας σύστημα (με τη μορφή της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας) που για χάρη απλούστευσης λέμε ότι απορροφάται, ανακλάται και εκπέμπεται.

Γενικά οι κλιματικές αλλαγές που χρονολογούνται πριν τη βιομηχανική επανάσταση, δλδ. περίπου πριν το 1700, έχουν αποκλειστικά φυσικά αίτια. Αυτά είναι:

• Οι μεταβολές στην ηλιακή ενέργεια που φθάνει στη Γη,
• οι αλλαγές στην ανακλαστικότητα της επιφάνειας της Γης,
• οι ηφαιστειακές εκρήξεις. Συμβάλουν με δύο τρόπους, αρχικά δημιουργώντας σωματίδια που αντανακλούν την προσπίπτουσα ηλιακή ακτινοβολία, μη απορροφώντας την ενέργεια της και ψύχοντας έτσι τον πλανήτη. Και, δεύτερον, με την απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων αερίων του θερμοκηπίου συμβάλλοντας έτσι στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
• Οι φυσικές μεταβολές των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου, τα οποία επηρεάζουν το ποσό της θερμότητας που διατηρείται από την ατμόσφαιρα της Γης.

Αλλαγές στο κλίμα – Ο ανθρώπινος παράγοντας

Οι πρόσφατες κλιματικές αλλαγές, ωστόσο, οφείλονται σε μεγάλο βαθμό σε φυσικά αίτια που σχετίζονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα και με το πως αυτή ενισχύει το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι ο λόγος που υφίσταται η ζωή στον πλανήτη μας, ή τουλάχιστον όπως αυτή έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα. Χωρίς αυτόν το μηχανισμό που παράγει την «κουβέρτα» που αγκαλιάζει τη Γη, οι θερμοκρασίες του πλανήτη θα προσέγγιζαν τους -20 ^oC.

Η μέση θερμοκρασία της Γης συνεχίζει να αυξάνεται από την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης λόγω των αυξανόμενων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με τα κυριότερα να είναι το διοξείδιο του άνθρακα CO₂, το μεθάνιο NH₄ και το διοξείδιο του αζώτου NO₂ . Ακόμη, το αέριο με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα που επιδρά στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, και το οποίο αυξάνεται καθώς το κλίμα του πλανήτη γίνεται θερμότερο είναι οι υδρατμοί H₂O.

Climate Change: Vital Signs of the Planet. (2019). Climate change causes: A blanket around the Earth. [online] Available at: https://climate.nasa.gov/causes/ [Accessed 18 Jan. 2019].

Από το 1880 έως και το 2015 η μέση παγκόσμια θερμοκρασία της επιφάνειας της Γης αυξήθηκε κατά 0.9 ^οC. To 2016 ο πλανήτης μας βίωσε την τρίτη συνεχόμενη ζεστότερη χρονιά απ’ όταν άρχισε η καταγραφή και τήρηση αρχείων των παγκόσμιων θερμοκρασιών. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι αυτές οι μεταβολές ευθύνονται για την ραγδαία αύξηση των εκπεμπόμενων αερίων του θερμοκηπίου.

Data.giss.nasa.gov. (2019). Data.GISS: GISS Surface Temperature Analysis: Analysis Graphs and Plots. [online] Available at: https://data.giss.nasa.gov/gistemp/graphs/ [Accessed 18 Jan. 2019].

 Στην παραπάνω εικόνα παρουσιάζεται διαγραμματικά από το Ακαδημαϊκό Ίδρυμα Goddart Institute for Space Studies η ανάλυση του περιοδικού κύκλου της θερμοκρασίας της επιφάνειας της Γης από το 1880 έως και σήμερα.

Ποιος είναι υπεύθυνος για τις μετρήσεις;

Οι μετρήσεις των παγκόσμιων θερμοκρασιών προέρχονται από τέσσερεις διαφορετικές πηγές:

1. NOAA – National Oceanic and Atmospheric Administration (Η.Π.Α)
2. GISS – NASA Goddard Institute for Space Sciences (Η.Π.Α.)
3. Japan Meteorological Agency (Ιαπωνία)
4. Met Office Hadley Centre σε συνεργασία με το the University of East Anglia’s Climatic Research Unit (Ηνωμένο Βασίλειο).

Η αύξηση της θερμοκρασίας ακολουθεί την ανοδική πορεία της συγκέντρωσης του CO₂ η οποία έχει εκτοξευθεί από το 1950 έως σήμερα (διάστημα 69 ετών). Στο παραπάνω διάγραμμα φαίνεται ξεκάθαρα ότι για 400.000 χρόνια τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα δεν είχαν ποτέ ξεπεράσει τα 300 ppm (μέρη στο εκατομμύριο). Αυτό σημαίνει ότι σε 1.000.000 μέρη ατμοσφαιρικού αέρα -δεν έχει σημασία αν θα είναι γραμμάρια ή χιλιόγραμμα ή λίτρα- η μέση περιεκτικότητα του ατμοσφαιρικού αέρα σε CO₂ δεν ξεπέρασε ποτέ τα 300 μέρη.

Climate Change: Vital Signs of the Planet. (2019). Carbon dioxide concentration | NASA Global Climate Change. [online] Available at: https://climate.nasa.gov/vital-signs/carbon-dioxide/ [Accessed 18 Jan. 2019].

Όλες οι παραπάνω πληροφορίες μπορεί να είναι απλές αλλά αποτελούν τη βάση του σύνθετου θέματος που αποκαλείται «κλιματική αλλαγή», ενός όρου που ενώ χρησιμοποιείται κατά κόρον και μας αφορά όλους, πολλοί – ακόμη και επαγγελματίες του χώρου της ενέργειας – τις αγνοούν.